222. Łańcucka perła

W odległości zaledwie 20 km od Rzeszowa, w niewielkim Łańcucie, mieści się jeden z największych polskich skarbów – rezydencja magnacka typu palazzo in fortezza.

Wybudowany został w latach 1629 – 1642 jako druga siedziba rodowa wojewody krakowskiego Stanisława Lubomirskiego. Składała się z części mieszkalnej i fortyfikacji obronnych. Budowali ją najwybitniejsi architekci i dekoratorzy europejscy. Jej właścicielami byli kolejno hetman polny koronny Jerzy Sebastian Lubomirski, jego syn Franciszek Sebastian Lubomirski oraz marszałek wielki koronny Stanisław Lubomirski wraz z żoną, księżną marszałkową Izabellą z Czartoryskich. Za czasów tej ostatniej pary zostały wprowadzone największe zmiany w samym zamku i w jego otoczeniu. Ściągnęli oni wówczas do Łańcuta włoskiego architekta i malarza Vincenzo Brennę, niemieckiego architekta Simona Gottlieba Zuga, polskiego architekta i dekoratora wnętrz Jana Chrystiana Kamsetzera, architekta Jana Griesmayera, architekta, rzeźbiarza i dekoratora Fryderyka Baumanna, polskiego architekta Chrystiana Piotra Aignera, malarzy Lucjana i Antoniego Smuglewiczów, Antonio Tombariego, Domenico Masolattiego. Dzięki nim w XVIII wieku Łańcut był jedną z najwspanialszych rezydencji magnackich i ośrodków kulturalnych w Polsce. Dał schronienie wielu ważnym osobistościom po zakończeniu Wielkiej Rewolucji Francuskiej: spowiednikowi królowej Marii Antoniny – biskupowi Ludwikowi Hektorowi Honoriuszowi de Sabran, Ludwikowi XVIII – późniejszemu królowi, księciu Ludwikowi Antoniemu de Bourbon z żoną Marią Teresą, królowej Sycylii Karolinie, pisarce Germaine de Stäel, kompozytorowi Marcello Bernardiniemu.

Po śmierci księżnej Łańcut przeszedł w ręce jej wnuka Alfreda I Potockiego, a następnie kolejno Alfreda II Józefa, Romana i Alfreda III Potockich.

Gdy w 1944 r. do zamku zbliżały się wojska radzieckie, ostatni z Potockich, Alfred III, wyjechał do Szwajcarii. Wywiózł z Łańcuta 11 wagonów (700 skrzyń) bezcennych skarbów stanowiących wyposażenie zamku: najznakomitszych obrazów, mebli, porcelany, tkanin, rzeźb, zegarów, książek, a także dokumentów. Wkrótce potem w zamku powstało muzeum, które zostało udostępnione zwiedzającym jeszcze przed zakończeniem wojny.

W zamku gościło wiele słynnych osobistości, m.in. Czeslaw Miłosz, Edward książę Kentu z księżną Katarzyną, Prezydent RP na Uchodźstwie Ryszard Kaczorowski z małżonką, prezydenci Polski, Austrii, Czech, Litwy, Niemiec, Słowacji, Słowenii, Ukrainy, Węgier i Włoch.

Od 1960 r. po dzień dzisiejszy w sali balowej zamku odbywa się Festiwal Muzyczny (wcześniej Dni Muzyki Kameralnej), którego twórcą i wieloletnim organizatorem (do 1990 roku) był znakomity Bogusław Kaczyński, po nim zaś Filharmonia Rzeszowska. Przez Łańcut przewinęły się najwybitniejsze, międzynarodowe sławy muzyczne, które wykonały setki najwybitniejszych dzieł.

Niestety, w samym zamku obowiązuje bezwzględny zakaz fotografowania, czego nie mogę przeboleć. Są to jedne z najpiękniejszych wnętrz, jakie kiedykolwiek widziałam.

221. Rumunia: Sarmizegetusa

Colonia Ulpia Traiana Augusta Dacian Sarmizegetusa to pełna nazwa głównego ośrodka dackiego wybudowanego przez Rzymian. Początkowo, założona w latach 101 – 102, pełniła funkcję garnizonu. Po podboju Dacji w 106 r. stała się stolicą nowej prowincji rzymskiej. Jej założycielem był gubernator rzymski Decimus Terentius Scaurianus. Wybór lokalizacji miasta podyktowany był korzyściami ekonomicznymi i strategicznymi. To ostatnie gwarantowało wykorzystanie gór jako naturalnych barier trudnych do pokonania przez potencjalnych napastników.

Miasto miało typowy dla czasów rzymskich plan prostokąta z zaokrąglonymi krawędziami. Otoczone było murami o wysokości 4 – 5 metrów i długości 600 na 540 m. Jego powierzchnia wewnętrzna wynosiła 32,4 ha. Zbudowano je z ciosanych bloków kamiennych połączonych zaprawą. Miasto przecinały dwie główne ulice, umożliwiające przejście z jednego końca na drugi. W centrum, na skrzyżowaniu tych ulic, znajdował się plac. Liczba mieszkańców miasta wynosiła prawdopodobnie 20 000 – 25 000. Znajdowały się w nim typowe dla zabudowy miejskiej budowle: domy, świątynie, sklepy, warsztaty, szkoły, termy. Jego upadek rozpoczął się w roku 255, po najeździe Hunów. Zainteresowanie naukowe Sarmizegetusą pojawiło się już w XV wieku. Pierwszym badaczem rzymskich pozostałości po Ulpia Traiana był duchowny Joannes Mezerzius, który rozpoczął prace w 1495 r. Na podstawie inskrypcji udało mu się zidentyfikować wieś rumuńską Grădiştea jako dawną stolicę Dacji. Pierwsze wykopaliska w tym miejscu zainicjował Johann Michael Ackner, który w 1832 r. odkrył w starożytnym mieście mozaikę o wymiarach 8,15 na 6,45 m², przedstawiającą boginię Victorię w otoczeniu innych bóstw. Badania wznawiane były wielokrotnie aż do współczesności, ale największych zniszczeń dokonała okoliczna ludność, która już w średniowieczu zdewastowała część ruin, aby czerpać z nich materiały do budowy kościołów w Strei i Densusie.

W kompleksie archeologicznym Sarmizegetusy zachowały się częściowo resztki forum, amfiteatru, kanalizacji miejskiej, kilku świątyń oraz liczne pozostałości po budynkach mieszkalnych, warsztatach, wytwórniach i sklepikach.

220. Turlamy kulki, czyli zaraz wracam

Udałam się chwilowo do stolicy. Tam i z powrotem, służbowo. Co prawda zaraz wracam, ale gdyby ktoś miał tęsknić do nieprzytomności, to zostawiam mu coś na otarcie łez. Dostałam mianowicie od koleżanki takie coś, czym nie sposób się nie podzielić z bliźnimi. Zwłaszcza z tymi tęskniącymi.

Jest to schemat działania mózgu kobiety. Każda kulka przedstawia jedną myśl dotyczącą jednej rzeczy do zrobienia, decyzję do powzięcia lub problem do rozwiązania.

O facetach napisała: mają tylko dwie kulki, które wypełniają wszystkie ich myśli.

Rysunku nie będzie ☺